Projekt Fundacji Telewizji Teletop Sudety PRO HARMONIA
DRZEWO OBYWATELSKIE
Propozycje do wytycznych gospodarowania zielenią miejską
Zmiana sposobu zarządzania zielenią miejską.
Ogólne zarządzanie zielenią miejską naszym zdaniem wymaga wprowadzenia zmian przystosowujących do następujących i nasilających się zmian klimatycznych.
Chodzi o takie gospodarowanie, by utrzymać to co już miasto posiada w jak najlepszym stanie przy jak najmniejszym nakładzie środków i zasobów naturalnych. Jednocześnie prowadzić działania celu intensyfikacji rozwoju terenów zielonych w kierunku drzewostanu wysokiego.
Proponujemy:
odstąpienie od tzw. ogławiania i silnego przycinania koron, ograniczenie cięcia wyłącznie do usuwania chorych i zagrażających bezpieczeństwu ludzi konarów. W ten sposób powiększamy biomasę każdego drzewa, co skutkuje polepszeniem jego dobrostanu oraz zwielokrotnieniem jego wydajności jako biofiltra.
Zaopatrywanie ran po odciętych konarach, zapobiegając zakażeniu grzybami niszczącymi drzewo. Pozostawiona po odcięciu konaru rana narażona jest na zaatakowanie przez unoszące się w powietrzu spory grzybów, które powodują w okresie późniejszym zamieranie części drzewa. Wiele drzew w mieście po obcięciu konaru choruje i zaczyna się proces jego obumierania.
Sadzenie przede wszystkim drzew liściastych, jako posiadających większe zdolności wpływu na mikroklimat. Rośliny iglaste poza efektem estetycznym nie posiadają ( poza kilkoma gatunkami) zdolności biofiltra lub posiadają go w znikomym stopniu.
Sadzenie drzew owocowych, jako posiadających wyjątkowe możliwości zdobnicze, szczególnie w nowo projektowanych alejach. Sprzyja to ptactwu jako karma co z kolei wpływa na wzmacnianie całości ekosystemu. Jednocześnie w okresach kwitnienia i owocowania stanowią zapierające dech widowisko. W niektórych krajach i miastach ustanowione są dni poświęcone ich kwitnieniu, Japonia, New York.
Sadzenie drzew właściwych dla naszego rejonu geograficznego jak lipy, graby, dęby czy buki, gwarantuje to ich dobre przyjęcie się i dobry, stabilny wzrost bez chorób.
Rozważenie sadzenia drzew ze stref południowych Europy, odpornych na susze i silne nasłonecznienie.
W nowych nasadzeniach stosowanie gatunków naprzemiennie: szybko rosnących jak topole i wolno rosnących jak dęby czy buki i lipy. Spowoduje to szybkie powstanie zielonej okrywy, kiedy topole wejdą w okres wycięcia 30-40 lat, drzewa wolno rosnące będą już duże, a w miejsce ściętych topoli będzie można dosadzić kolejne wolno rosnące.
Pod żadnym pozorem, pretekstem nie wycinamy dorosłych, zdrowych drzew. Ostatnie badania biologów dowiodły, że jeden 100 letni buk produkuje tyle tlenu i pochłania tyle dwutlenku i innych gazów co 1700 10. letnich drzewek. Chrońmy to co już mamy, ale nie rezygnujmy z sadzenia nowych, dla przyszłych pokoleń.
Tam gdzie jest to możliwe obsadzamy drzewa krzewami, kreując mikro ekosystem, co również podnosi efektywność biofiltra.
Rezygnacja z koszonych trawników na rzecz miejskich kwietnych łąk, są ładniejsze ale przede wszystkim nie powodują wysychania podłoża, dają schronienie wielu stworzeniom i pożywienie owadom zapylającym.
Tam gdzie trawniki muszą być koszone, powinno być to skrajnie ograniczone, przy czym nie wolno kosić podczas suszy, ponieważ powoduje to dodatkową utratę wody z gruntu i jego erozję, wywiewanie.
Nie używamy w tym czasie dmuchaw , powoduje to wysuszenie i tak pozbawionej wody gleby. Z dmuchaw najlepiej w ogóle zrezygnować, powodują one ponowne wnoszenie w atmosferę patogenów, które opadły z kurzem i liśćmi. Wprowadzamy w parkach i wszędzie gdzie to możliwe system poideł dla zwierząt: owadów, płazów, gadów, ptaków i małych ssaków.
Pozyskane odpady zielone powinny być składowane w kompostowni, by później mogły być wykorzystane do zasilenia naszej zieleni. Dzisiaj odpady te wywożone są na pryzmy za miastem, gdzie gniją, co powoduje powstanie dużych ilości metanu uwalnianego do atmosfery (wielokrotnie gorszy gaz cieplarniany niż CO2) a wzrost temperatury powoduje samozapłon pryzm. Jest to szkodliwe dla środowiska i niweczy wysiłki miasta dla obniżenia niskiej emisji spalin.
Maksymalną ilość odpadów zielonych pozostawiamy w terenie, nie grabimy liści gdzie to nie jest niezbędne. W parkach liście zgrabiamy w sterty. Posłużą one do przezimowania drobnych organizmów a po biologicznym rozłożeniu użyźnią ziemię.
Założenie własnych przechowalni kwiatów cebulowych, by uniknąć corocznego kupowania tysięcy nowych sadzonek tulipanów narcyzów i innych. Kwiaty cebulowe w każdym sezonie wymagają wykopania, podzielenia cebul i przechowania, by można było je użyć w kolejnym sezonie. Korzystając z własnych, można osiągnąć spore oszczędności.
Wszystko to po to by utrzymać ekosystem w stanie jak najbliższym samoregulacji, kiedy już to zostanie osiągnięte, realne oszczędności w budżecie będą bardzo wyraźnie widoczne.
Spodziewane zyski bezpośrednie.
Brak bezpośrednich nakładów na formowanie koron drzew, zmniejszenie nakładów na koszenie, na wywożenie zielonych odpadów, zmniejszenie nakładów na podlewanie zieleni miejskiej.
Wyprodukowaną z zielonych odpadów ziemię kompostową można sprzedawać mieszkańcom, co da wymierny przychód i zmniejszy wprowadzanie do ogrodów przydomowych i działkowych nawozów sztucznych, co jest bardzo wymierną korzyścią dla środowiska.
Przedłużenie o 50-70% żywotności nawierzchni asfaltowych na ocienionych jezdniach.
Wykorzystywanie własnych sadzonek zmniejszy coroczne koszty zakupów.
Bibliografia:
Bednarek A. 1984. Z badań nad mikroklimatem miasta W: Szczepanowska H.B. (red.). Wpływ zieleni na kształtowanie środowiska miejskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Białobok S. 1985. Renowacja parków w skażonym środowisku. Aura 5: 8-10.
Brzywczy-Kunińska Z., Wiwatowski L. 1962. Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. ss. 283. Państwowe Wydawnictwo Szkolnictwa Zawodowego, Warszawa.
Czerwieniec M., Lewińska J. 2000. Zieleń w mieście. ss.82., Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Kraków.
Graffstein L. 1980. Rola zieleni przy drogach i autostradach. Aura 5: 21-23.
Kocić K., Spasić T., Urošević M.A., Tomašević M. 2014. Trees as natural barriers against heavy metal pollution and their role in the protection of cultural heritage. Journal of Cultural Heritage 15(3): 227-233.
Łukasiewicz A., Łukasiewicz Sz. 2016. Rola i kształtowanie zieleni miejskiej. s: 16-17. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Szczepanowska H.B. 2001. Drzewa w mieście. ss.256. Hortpress Sp. z o.o., Warszawa.
Marta Kras Po co nam Miejska Zieleń – Nauka dla przyrody 2018-05-15